Biuro Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze to miejska galeria sztuki współczesnej. Powstało w 1965 roku z inicjatywy artystów zrzeszonych w zielonogórskim Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków. Od początku stało się bazą organizacyjną dla najważniejszej imprezy plastycznej miasta - wystaw i sympozjów "Złotego Grona". Organizowane od 1963 roku (z inicjatywy Mariana Szpakowskiego i innych członków Zarządu Okręgu ZPAP, pod merytorycznym kierownictwem prof. Juliusza Starzyńskiego) ekspozycje współczesnej sztuki polskiej gromadziły czołówkę polskich artystów, teoretyków i krytyków sztuki, stając się miejscem wymiany myśli, prezentacji najnowszych prac, zaczynem nowych inicjatyw. III "Złote Grono" i jego główna wystawa pn. "Przestrzeń i Wyraz" (w 1967 roku) jest do dziś cytowane w pracach poświęconych historii polskiej sztuki jako wystawa prekursorska w stosunku do ówczesnych tendencji w światowej sztuce, związanych z nowym znaczeniem przestrzeni. Oczywiście BWA było tylko jednym z miejsc prezentacji, ale przez cały czas istnienia "Złotego Grona" stanowiło centrum organizacyjne tej imprezy. Dzięki "Złotym Gronom" zielonogórskie BWA było w okresie realnego socjalizmu czymś więcej, niż tylko państwową galerią realizującą oficjalną politykę kulturalną. Bo choć zdarzały się tu wystawy z konieczności, to dzięki kontaktom w kraju a także za granicą ogólny poziom prezentacji zawsze lokował tę galerię w szeregu miejsc ważnych dla polskiej sztuki.
W 1981 roku w związku z wprowadzeniem stanu wojennego, galeria została zlikwidowana (jako jedyna tego typu placówka w Polsce!). Ta niefortunna decyzja, związana z opozycyjną działalnością ówczesnego dyrektora, Wiesława Myszkiewicza, została zmieniona już w rok później. Od 1983 pod kierownictwem niezmiernie zasłużonego dla lubuskiej sztuki Mariana Szpakowskiego galeria rozpoczęła nową epokę swego istnienia. Niestety, przedwczesna śmierć artysty nie pozwoliła mu na realizację ambitnych planów. Paradoksalnie jednak, wszystkie te zawirowania prowadziły powoli do wyemancypowania się BWA do roli realnej galerii miejskiej, niezależnej merytorycznie, realizującej autorski program prowadzącego, stanowiącej miejsce prezentacji najważniejszych dla polskiej sztuki zjawisk i edukacji młodzieży do sztuki.
W 1985 roku miała miejsce pierwsza impreza, pod nazwą Biennale Sztuki Nowej mająca z założenia wypełnić lukę po "Złotym Gronie". Powstałe z inicjatywy młodych zielonogórskich artystów, Zenona Polusa i Zbigniewa Szymaniaka, przy pomocy ówczesnego dyrektora BWA, Bogumiły Chłodnickiej, stało się Biennale najważniejszą cykliczną imprezą polskiej sztuki poszukującej lat 80-tych i połowy 90-tych. W 1985 roku za sprawą Wojciecha Kozłowskiego i Leszka Krutulskiego-Krechowicza powstała przy BWA galeria "po", prezentująca najnowsze tendencje krajowej plastyki. Cykl "Pracownie", podjęty przez BWA jako jeden z elementów szeroko pojętej edukacji plastycznej, pokazywał lokalnej publiczności, poprzez zapraszane rokrocznie pracownie z ASP, nowoczesne metody kształcenia artystycznego.
Galeria BWA w Zielonej Górze jest obecnie miejscem szerokiej prezentacji różnych trendów najnowszej polskiej plastyki, bez względu na rodzaj medium, ze szczególnym uwzględnieniem postaw adekwatnych dla współczesnej praktyki artystycznej. Ważna w jej programie jest edukacja poprzez wykłady, spotkania z artystami, pokazy filmów, promocje książek, prezentacje działań efemerycznych, sprzedaż katalogów innych galerii, warsztaty dla dzieci i młodzieży. W ciągu ponad 40 lat istnienia galerii swe prace prezentowali w niej wszyscy chyba najważniejsi dla polskiej sztuki artyści. Dzięki wyjątkowo życzliwemu nastawieniu władz miasta i Rady Miejskiej, BWA może prowadzić nieskrępowaną merytorycznie działalność, podtrzymując wizerunek Zielonej Góry jako jednego z najważniejszych punktów na mapie polskiej sztuki rzeczywiście współczesnej.
Wojciech Kozłowski
