Alma Mater - prolog
artystki: Dorota Kozieradzka, Anna Panek, Irmina Staś, Maryna Tomaszewska
kuratorka: Marta Czyż
BWA Zielona Góra
17.01—9.02.2025
Anna Coatman recenzując debiutancką książkę non-fiction pisarki i naukowczyni Helen Charman „Mothers state” śledzi kulturową fiksację na temat macierzyństwa lub też matkowania w sztuce i literaturze. Odnosi się w niej do klasycznie pojmowanej dychotomii pomiędzy rodzeniem dzieci, a tworzeniem sztuki, gdzie musimy wybierać pomiędzy tymi dwoma zadaniami-rolami. Charman rozdziela rzeczownik „macierzyństwo”, który oznacza stan bycia matką, od czasownika „matkować” oznaczającego wykonywanie aktów opieki nad innymi, niezależnie od tego, czy ich urodziliśmy, czy nie. Ostatnie dekady w sztuce należały i wciąż należą do procesu ujawniania sztuki kobiet – tych zupełnie niewidocznych lub tworzących za plecami artystów o wielkich nazwiskach, często, jak wiadomo, przy ich współudziale. Ich status dzisiaj wypełnia sztuka feministyczna oraz herstorie ujęte w akapitach historyczno-sztucznych publikacji lub dedykowanych wystawach.
Wystawa Alma Mater PROLOG ujawnia podzbiór w matematycznym kręgu Eulera: artystek, matek i akademiczek, ilustrując relacje na ich przecięciu, ukazując to, w jaki sposób współgrają ze sobą a gdzie są od siebie niezależne. Wyjaśnia różnice pomiędzy macierzyństwem, a matkowaniem.
Alma Mater to po łacinie matka karmicielka. Tak też określano średniowieczne szkoły wyższe, uniwersytety i akademie. Wystawa w BWA Zielona Góra porusza temat wpływu macierzyństwa na dobrostan współczesnych artystek i wykładowczyń akademickich. Wiadomo, że te światy się przenikają i zderzają. Macierzyństwo odbija się na twórczości w różny sposób, także poprzez prozaiczne jej elementy, takie jak czas jej poświęcony, zmęczenie, koncentracja, a także wybór tematów. Doprowadza często do momentu, kiedy staje się stałym tematem poruszanym w pracach. Wystawa o matkach karmicielkach sprawdza, w jaki sposób kobiety umieją łączyć te trzy role, jak one na siebie wpływają i jaka jest ich cena.
Artystki uczestniczące w wystawie są de facto jej inicjatorkami. Zgłosiły się do kuratorki w trakcie rozpoczętych badań naukowych „Matki”, które realizują na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W trakcie współpracy z kuratorką wypracowały pomysł na wystawę, który będzie opierał się o ich dotychczasową twórczość, będącą polem do rozpoczęcia dyskusji na temat wzajemnego wpływu ich potrójnej roli – matek, artystek i akademiczek. Ich prace na wystawie reprezentują różne praktyki, ale ujednolicone zostały poprzez tytuły prac zadedykowanych tylko na potrzeby tej wystawy. Są to tytuły określone ściśle akademicką hierarchią – długie, podkreślające naukowy i rozbudowany temat rozległej rozprawy. Tymczasem proste gesty przeczące im podkreślają absurd ścisłych reguł, którym muszą się poddawać nie tylko w zawodowym życiu.
Ich prace nie są zatem podjęciem i realizacją pracy na zadany temat, jak to często bywa w wystawach. Są raczej nakreśleniem obszaru, niezupełnie nowego, ale też niezbyt popularnego i jeszcze nie do końca rozpoznanego. Ta wystawa mówi o tym, że można o sztuce feministycznej mówić bez końca, nakreślając i zaznaczając nowe obszary obecności kobiet. W tym przypadku, wydaje się to ważne, gdyż w obliczu ostatnich obszernych wystaw sztuki feministycznej one właśnie nie zostały zupełnie nie tylko nie wyodrębnione, ale w ogóle nie zauważone. Nie oznacza to jednak, że ktoś popełnił w tej klasyfikacji znaczący błąd. Oznacza to jedynie motywację do jego naprawienia.
- Anna Panek, "Miłosne uniesienia w malarstwie, szycie obrazów jako próba nałożenia reguł na emocje", 2021—2022, tkanina, akryl na płótnie szyty, 200×160 cm
- Irmina Staś, "Analiza utraty autonomii kobiety po urodzeniu dziecka 1", 2024, olej i ołówek na płótnie, 210×160cm
- Irmina Staś, "Analiza utraty autonomii kobiety po urodzeniu dziecka 2", 2024, olej i ołówek na płótnie, 200×160cm
- Irmina Staś, "Analiza utraty autonomii kobiety po urodzeniu dziecka 3", 2024, olej i ołówek na płótnie, 190×160cm
- Irmina Staś, "Analiza utraty autonomii kobiety po urodzeniu dziecka 4", 2024, olej i ołówek na płótnie, 180×160cm
- Irmina Staś, "Analiza utraty autonomii kobiety po urodzeniu dziecka 5", 2024, olej i ołówek na płótnie, 170×160cm
- Irmina Staś, "Analiza utraty autonomii kobiety po urodzeniu dziecka 6", 2024, olej i ołówek na płótnie, 160×160cm
- Anna Panek, "Miłosne uniesienia w malarstwie, szycie obrazów jako próba nałożenia reguł na emocje", 2021—2022, tkanina szyta, 160×160 cm
- Maryna Tomaszewska, "Obniżony wektor wypadkowej siły ciężkości ciała jako alegoria macierzyństwa", 2025, stal, lakier proszkowy, 250×100×120 cm
- Dorota Kozieradzka, "Badanie potencjału tańca oraz innych form relaksu na drodze do psychicznego balansu i cielesnego oporu przeciw wyzyskowi kapitalizmu w stanie bycia matką", 2024, wideo instalacja: film 01, 3' 28''; film 02, 5' 05'', dźwięk Kacezet
- Dorota Kozieradzka, "Badanie potencjału tańca oraz innych form relaksu na drodze do psychicznego balansu i cielesnego oporu przeciw wyzyskowi kapitalizmu w stanie bycia matką", 2023-2024 bawełna, kryształy, 76×53 cm, z cyklu "Szmaty, Ścierki"
- Anna Panek, "Miłosne uniesienia w malarstwie, szycie obrazów jako próba nałożenia reguł na emocje", 2021—2022, olej na płótnie szyty, 80×60 cm
- Anna Panek, "Miłosne uniesienia w malarstwie, szycie obrazów jako próba nałożenia reguł na emocje", 2021—2022, tkanina szyta, 280×60cm
